Peter Parker werd gebeten door een spin, Bruce Banner werd geraakt door gammastralen, Kal-El werd door zijn ouders naar een andere planeet gestuurd waarna hij als Clark Kent door het leven ging.Spider-Man, de Hulk en Superman kregen door toeval een bijzondere gave die zij inzetten ter bestrijding van het kwaad.
Bruce Wayne, Tony Stark en Don Diego hebben juist hun natuurlijke talent aangewend om de misdaad aan te pakken. Als Batman, Iron Man en Zorro pakken zij boeven aan die de burgermaatschappij kwaad doen. Nu zijn Bruce, Tony en Diego allemaal welgestelde zakenlieden. Hun rijkdom stelde hen in staat de benodigde gadgets, vermomming en tijd beschikbaar te hebben.
Normaal gesproken krijg je je talenten niet bij toeval. En is de rol die je daarmee vervult dus ook niet toevallig. De meesten van ons hebben ook niet de rijkdom van laatstgenoemd trio. We zullen dus een andere manier moeten vinden om ons nuttig te maken. Voor de maatschappij als geheel, maar laten we eens beginnen met ons zelf. Een inkomen, natuurlijk. Uitdaging, voldoening en ontplooiing daar bovenop.
Maar wat is dan je talent? Waarmee kan jij het verschil maken? Wat vind je nou echt leuk?
Leuk. Beetje een lullig woord eigenlijk. “De kat van de buren is ‘leuk'”, zegt een collega van mij altijd. Toch is het belangrijk dat je je werk leuk vindt. Dat vind ik tenminste. Lol, plezier, maakt niet uit hoe je het noemt. Als je je werk leuk vindt, voelt het minder als werk. Als je lol hebt, zet je je meer in, bereik je meer, heb je weer meer lol, enzovoorts. Dat straal je uit, dat wordt gezien, krijg je meer kansen, ga zo maar door. Vaak is dat wat je leuk vindt, ook iets waar je goed in bent.
Er achter komen wat je zelf leuk vindt, is lastiger dan het lijkt. Vaak is dat we zegt dat je leuk vindt, helemaal niet datgene wat je intrinsiek ook echt je bed uit duwt ‘s ochtends.
De volgers van hoogleraar Ap Dijksterhuis menen dat je niet zelf bepaalt wat je leuk vindt, maar dat je onderbewuste dat voor je doet. Ik vind dat tenminste een aantal van deze volgers doorslaan door te zeggen dat je ‘naar je onderbewuste moet luisteren’, dat ‘je onderbewuste slimmer is dan jij’. Alsof jij je onderbewuste niet zou zijn.
Neurowetenschapper Steve Fleming weerlegt de stellingen van Dijksterhuis tot op zekere hoogte. Hij stelt dat je ook schuldig kunt zijn aan ‘onbewuste’ acties. Ook al doe je iets tijdens het slaapwandelen, je doet het toch zelf.
Feit is wel dat wat je zegt niet werkelijk je mening hoeft te zijn. Wat je zegt, zeker als je dat niet in de spiegel, maar tegen iemand anders doet, is iets dat binnen een context moet passen. Dat moet een naam hebben. Vaak moet het ook nog logisch zijn. En vaak wil je ook nog rolvast zijn. Jouw ontwikkeldoelstellingen moeten wel aansuiten op die van vorig jaar. Hoe analytischer je bent ingesteld en hoe meer je met de wereld om je heen bezig bent, hoe minder je je doelstellingen aan laat sluiten bij je werkelijke motivatie.
Lekker dan. Zit je daar met je POP in je hand. Klopt het wel wat daar staat? Misschien.
Praten helpt. Wel met mensen die vragen durven te stellen. Die open vragen stellen. Vaak alleen maar ‘Waarom?’. In zo’n gesprek kan het voorkomen dat je jezelf dingen hoort zeggen die je van jezelf niet verwacht had. Je praat er overheen, maar het blijft wel hangen. Pak dat moment later even terug. Schrijf het op. Wat zei je nou eigenlijk? Waarom dan? Praat daar weer over verder.
Pas je ideeën niet teveel in hokjes. Niet in functies. Misschien zijn je doelstellingen wel helemaal niet te vatten in termen die je kent. Of rollen die in jouw omgeving bestaan. Vanuit je onderbewuste wil je dingen, vanuit je bewuste probeer je dit in woorden te vatten. En in zinnen. En dan ook nog in een set samenhangende doelstellingen als onderdeel van je loopbaanpad. En dat dan nog vaak geplot op je huidige werkgever.
Dan moet het allemaal wel in elkaar passen. En dat doet het natuurlijk eigenlijk niet. Dus ga je het vanuit je bewuste passend maken. En daarmee kan je best eens een eind van je werkelijke doelstellingen af gaan wijken. En dat heb je dan weer allemaal onderbewust gedaan…
Een voorbeeld: Je ziet een vacature. Je klikt erop. Je leest ‘m door en onderaan concludeer je dat het totaal zinloos is er op te reageren. Dat je het ook eigenlijk helemaal niet wil.
Maar waarom klikte je er dan op? Op basis waarvan concludeerde je? Is het wel zinloos? Wil je het echt niet?
Nog een: Je praat met iemand op een verjaardag. Die vertelt over zijn werk. Je raakt geboeid. Je wil dat ook. Maar je weet dat je dat helemaal niet kan. Dat je daar nooit terecht zult komen.
Wat trok je aan? Kan je daar echt niet komen? Waarom eigenlijk niet?
Laatste dan: Je hoort over een training. Het klinkt interessant. Je wil ‘m volgen. Maar hij sluit helemaal niet aan bij je doelstellingen. Het past helemaal niet bij je vakgebied. Je laat het maar voorbij gaan.
Wat was er zo interessant? Kloppen je doelstellingen wel? Is het tijd van vakgebied te veranderen?
In alledrie de gevallen lopen je bewuste en je onderbewuste door elkaar. Je bedenkt dat dingen niet haalbaar zijn, niet logisch zijn, niet passen in het plaatje. Dat is allemaal bewust. Onderbewust was er wel een reden dat je getriggerd werd. Je was gemotiveerd om iets te gaan doen.
Zolang je niet door een spin gebeten wordt of een bundel gammastralen tegen het lijf loopt zul je het dus zelf moeten gaan uitvinden. Wat is jouw talent? En hoe wil je het gaan inzetten?
Zoek bij jezelf. Samen met anderen. Telkens een stapje verder. Durf je open te stellen. Durf buiten logische patronen te denken. Durf te vinden wat je vindt. Durf te accepteren dat het niet allemaal niet meteen klopt.
Mij lukt het allemaal nog maar beperkt. En telkens als ik denk dat ik er ben, roep ik weer wat nieuws. Wat nu weer? Wat zeg ik nou? Wat is dat dan? Waarom? Et cetera. Ah, vandaar.
En dan nog eens.
Steeds weer een stapje verder. Onderweg wel gewoon lol hebben. Plezier opzoeken. Dat is altijd onderbewust en dus meestal goed. Volg je de lol, volg je het juiste pad.
Succes, ouwe scoutingtijgers!
Groeten,
Frank
