Deze post is ook te beluisteren via iTunes of SoundCloud. Voor als je liever achterover wil leunen terwijl ik ‘m je voorlees.
In mijn blog twee weken geleden legde ik uit hoe je brein geprogrammeerd is om vooral dingen te herhalen. Je doet allemaal dingen op de automatische piloot, vanuit je onderbewuste. Hoe dit werkt vertelde ik je eind augustus. Iedere maandag licht ik nog een tipje van de sluier op om jezelf beter te kunnen begrijpen. De puzzel wordt daarmee steeds completer. Deze week meer over hoe je door je gekleurde bril dingen ziet waarvan je weet dat het niet waar is, maar die toch invloed hebben op je denken.
Je brein maakt continu afwegingen door alle waarnemingen te verwerken en te koppelen aan alles wat je weet en kent. Daarmee kan je supersnel situaties inschatten, beslissingen nemen en reageren. Alleen dat doe je niet altijd even goed. Je conditionering, je overtuigingen en je angsten vertroebelen je blik op de werkelijkheid. Er worden allerlei stofjes aangemaakt die je belonen en sturen. Deze processen zorgen er voor dat ‘de waarheid’ er anders uitziet dan je denkt. Je kunt je zelfs afvragen of ‘de waarheid’ wel bestaat.
Ik had het er al over dat je brein het woord ‘niet’ niet kent omdat je brein geen onderscheid kan maken tussen werkelijkheid en fictie. Je brein hoort een woord en koppelt daar een associatie aan.
De meeste mensen weten dat communicatie maar voor een beperkt deel bestaat uit de woorden die je gebruikt. De non-verbale communicatie (houding, intonatie, gezichtsuitdrukking, etc) maken dat een boodschap wel of niet juist overkomt. Door de non-verbale communicatie kunnen we vriendelijk, sarcastisch of boos overkomen. De non-verbale communicatie ‘lees’ je met je onbewuste. Het is een gevoel. Daarom is de ‘why’ ook zoveel belangrijker dan de ‘what’, stelt Simon Sinek. Dat is biologisch bepaald. Taal, feiten, cijfers, het rationele, de analyses/analytische vaardigheden en gedachten, process je allemaal met je neocortex. Superhandig en nuttig. Maar het gaat over gedrag. Gevoel, vertrouwen en loyaliteit worden aangestuurd vanuit je limbisch systeem, je zoogdierenbrein. Daar worden beslissingen genomen. Daar komt je gedrag vandaan. Daar wordt taal niet begrepen. Daar zit je ‘gut feeling’, je onderbuikgevoel.
Je kunt heel goed rationeel (bewust) bedenken dat woorden een bepaalde betekenis hebben, maar de waarde die je er aan geeft komt vanuit je onderbewuste. Daarom wordt er zoveel gesproken over beleving. Een bezoek aan een meubelboulevard moet een ‘experience’ zijn. Een reclame moet een ‘gevoel’ overbrengen. Je onderbewuste moet zich aangesproken voelen, daar moet je overtuigd worden.
We zijn onszelf continu aan het vergelijken met anderen. Dit wordt wel de ‘social comparison theory’ genoemd. Vrouwen zouden sterker dan mannen de neiging hebben om te focussen op fysieke vergelijkingen, omdat er meer sociaal-culturele nadruk ligt op hun uiterlijk. Maar mannen zijn ook steeds onzekerder over hun lichaam.
Er wordt veel gezegd dat de sociale media ervoor zorgen dat men, met name jongeren, een verkeerd beeld krijgt van de werkelijkheid. Dat klopt. Doordat je de hele tijd beelden ziet door een filter en bewerkt door Photoshop gaat je brein geloven dat dat is hoe de wereld is. Ga jij geloven dat mensen er zo uit zien. En omdat je je wil spiegelen aan je omgeving en erbij wil horen, ga je er ook zo uit zien. Het slaat nergens op en dat weet je. Je weet dat je niet de hele waarheid ziet, je weet dat je door een filter kijkt en dat er misschien wel tien mislukte foto’s aan vooraf zijn gegaan. Je weet ook dat je alleen maar naar een plaatje kijkt. Op een scherm. Maar dat weet alleen je bewuste. Je onderbewuste vindt het allemaal prachtig en gelooft dat het er echt zo uit ziet.
Daarom voel je niet alleen pijn als je iemand anders zijn teen ziet stoten, die pijn voel je zelfs als je het op TV ziet. En zelfs als je er een plaatje van ziet.
Dat je brein het eigenlijk allemaal niet helemaal op een rijtje heeft zorgt er ook voor dat je kunt fantaseren. En dat doet je brein graag. Vooral als niet alle feiten beschikbaar zijn. Dan maakt je brein er gewoon een paar bij, die je vanuit je bewuste interpreteert als waarheid (want je brein kent geen onderscheid tussen feiten en fictie), waardoor je een hele eigen versie van de waarheid creëert in je hoofd. Daarover vertel ik je graag volgende week maandag meer.
Groeten,
Frank
Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu echt!’.
