Outside the box denken klinkt super tof en dat is het ook. Na een blog vorig jaar over wat het is en hoe het ontstaan is, een blog over het nut van creativiteit twee weken geleden en een blog vorige week over het stimuleren van creativiteit nu een aantal praktische technieken om het voor elkaar te krijgen. Over associëren, verbeelden en lateraal denken.
Ga associëren
‘Nieuws’ is in het algemeen de belangrijkste manier om creativiteit te stimuleren. Nieuwe dingen zien, een nieuwe omgeving, nieuwe mensen, nieuwe informatie. Het nieuwe zorgt voor nieuwe associaties in je brein en die kunnen zomaar nieuwe oplossingen oproepen. Heb je niks voorhanden, ga dan zelf associëren. Kies een voorwerp in de ruimte en noem willekeurige woorden op die in je opkomen bij dit voorwerp.In trainingen gebruik ik vaak een honkbalknuppel. Vanaf het begin van de training worden er al associaties gemaakt. Ga ik die knuppel gebruiken om iedereen bij de les te houden?
Ben je met een groep, doe het dan om de beurt. Niet door elkaar, juist gestructureerd zodat iedereen de ruimte krijgt een woord te noemen.
Je kunt dit nog een tandje scherper maken door door te associëren op het woord dat de vorige deelnemer noemde.
Dus je begint met ‘knuppel’. In de eerste ronde noemt iedereen een woord dat een associatie is op het woord knuppel. Wel altijd een woord dat nog niet gezegd is. In de tweede ronde begin je weer met ‘knuppel’, maar associeert de tweede op het woord dat de eerste heeft gezegd. Zegt de eerste ‘honkbal’, zegt de tweede ‘sport’, zegt de derde ‘competitie’, zegt de vierde ‘strijd’, zegt de vijfde ‘oorlog’, en zo voorts.
Dit kan je vervolgens doen met de feiten die je probleem maken. Want je kunt het probleem alleen maar oplossen door iets te doen aan een of meerdere van de feiten te veranderen.
Na deze oefening ga je iets heel anders doen. Of even pauze houden. Niet met het probleem bezig zijn. Een wandeling maken.
Gebruik je verbeelding
Een beeld zegt meer dan duizend woorden. En die duizend woorden heb je nodig. Door je probleem te vertalen naar beelden ontstaan er nieuwe ideeën. Teken je probleem uit zonder woorden te gebruiken. Je benadert je probleem op een heel andere manier en die andere manier kan voor nieuwe inzichten zorgen. Zeker als je met alleen deze tekening (of collage, of powerpoint) je probleem uitlegt aan iemand anders. Die ziet weer hele andere dingen in de beelden die in de interactie met jou weer een heel ander perspectief op de zaak geeft.
Denk lateraal
Naast associëren en verbeelden is er een derde techniek om je creativiteit te stimuleren: lateraal denken. Bij lateraal denken stel je de grenzen van je box ter discussie. Het werkt als volgt. Je hebt een probleem. We nemen weer even het probleem van de regen. Inside the box is het niet op te lossen. Je hebt geen jas, er is geen afdak en je kan de regen niet laten stoppen. Maar wat nou als je de regen wél kon laten stoppen? Dan zou je toch al wel nat zijn, want je liep al buiten. Dan zou je nog steeds nat op je afspraak aan komen. Zou dat wat uit maken? Niet echt eigenlijk. Heb je dan nog een probleem? Loop gewoon door. Opgelost.
Nog een optie. Je loopt weer door de regen. Zonder dat je het doorhad ben je een beetje in de slachtofferrol gekropen. Dat dit jou nou weer gebeurt. En precies nu je geen jas bij je hebt. Als je nou toch wel een jas bij je had, dan zou je die aan kunnen doen. Nou ja, die jas is ook niet echt helemaal waterdicht. Je zou wel een jas kunnen gebruiken die waterdicht is. Maar om nou helemaal een jas te gaan kopen. Je wil gewoon niet nat worden. Een poncho zou ook goed zijn. Of gewoon een plastic zeiltje. Wacht eens… Had je niet nog een grote vuilniszak in je tas zitten? Ja! Gat er in, over je hoofd. Opgelost!
Derde variant. Je loopt door de regen. Als je er nou voor zou kunnen zorgen dat het precies boven jouw hoofd niet zou regenen. Is er niet iets te bedenken waardoor de regen stopt? Een chemische stof die je omhoog schiet waardoor de regen in de wolken blijft zitten. Nee, dat kan niet. Toch? Wie weet bedenk je wel een oplossing die jou niet alleen uit de regen houdt, maar die overstromingen kan voorkomen.
Dit is serendipiteit: het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets anders. Er zijn ontzettend veel ontdekkingen op deze manier gedaan. Viagra is ontdekt in de zoektocht naar middel om aderverstopping tegen te gaan. Penicilline is bij toeval ontdekt toen op een kweekplaatje rondom een schimmel geen bacteriën bleken te groeien. Coca-Cola was eigenlijk een medicijn, aspartaam werd ontdekt toen een onderzoeker van medicijnen zijn vinger aflikte om een bladzijde om te slaan en zijn vinger lekker zoet bleek te proeven, een magnetron was eigenlijk bedoeld als radar en de post-it is gemaakt met een lijm die eigenlijk afgekeurd was omdat deze niet genoeg plakte.
Door lateraal te denken kom je op plekken waar je anders nooit was gekomen. Je denkt door onmogelijkheden heen en kijkt wat er aan de andere kant is. In een groot aantal gevallen bleek het met die onmogelijkheden wel mee te vallen, in andere gevallen ontdek je iets volledig nieuws.
Groeten,
Frank
Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu echt!’. Klik hier voor meer info.
