Onze hersenen hebben een snelheid waarmee ze werken, vergelijkbaar met de processorsnelheid van een computer. Hersencellen kunnen met elkaar communiceren, net als al onze zenuwcellen, via elektrische stroompjes. De snelheid (frequentie) van deze hersengolven kan gemeten worden met een EEG en wordt weergegeven in hertz (trillingen per seconde).
“Nou en?”, hoor ik je denken. Maar deze kennis kan je in staat stellen te schakelen tussen verschillende soorten golven om zo de juiste hersenfuncties op het juiste moment ter beschikking te hebben. Dat kun je vooral gebruiken bij creativiteit, waar ik de laatste vier weken over heb geschreven.
De Duitse psychiater en neurowetenschapper Hans Berger ontdekte het bestaan van hersengolven in 1924 door het eerste EEG af te nemen. Hij maakte in eerste een onderscheid tussen de langzame alfa-golven en de snelle bèta-golven. Later ontdekte hij meer onderscheid en tegenwoordig kennen we de volgende onderverdeling: Alfa, Bèta, Thèta, Delta, SMR en Gamma.
Delta-golven (< 4 Hz.)
Delta-golven komen vaak voor tijdens diepe slaap en bij baby’s. Hoe dieper je slaapt des te langzamer hersengolven zijn. In deze toestand kan je je problemen en gebeurtenissen uit de vroegste jeugd herinneren.
Thèta-golven (4-8 Hz.)
Deze wordt ook wel de ‘creatieve’ laag genoemd. Bij de meeste mensen zie je deze golven vlak voor het wakker worden of in slaap vallen. Dan zie je beelden van de afgelopen dag aan je voorbij gaan. Je ziet opeens helder wat je goed of fout hebt gedaan of krijgt een moment van inzicht. Het eureka-moment.
Veel mensen hebben hun beste ingevingen als ze iets doen waarbij ze zich ontspannen voelen. Thèta-golven kan je ook overdag hebben tijdens staren of dagdromen. Een typisch voorbeeld is wanneer je over een bekende snelweg rijdt en in een diepe ontspannen staat bent en je vergeet dat je aan het rijden bent. Je handelt dan vanuit je onderbewuste, letterlijk op de automatische piloot. Ook wordt deze staat gemeten bij mensen in diepe meditatie.
Alfa-golven (8-12 Hz.)
Met alfa-golven ben je ontspannen. Je bent wakker, kan denken, waarnemen, studeren en muziek maken. Doordat je rustig bent, bent je goed in staat nieuwe informatie op te nemen, deze op te slaan en informatie terug te halen. In deze staat kun je dus het meest efficiënt leren. Als je je ogen sluit nemen de alfa-golven direct toe.
Alfa-golven kunnen niet samengaan met angst of agressie. In deze staat reageer je minder boos je wordt ook minder snel bang. Hoe meer ontspannen je bent, des te minder snel ben je uit je evenwicht. Het aanwezig zijn van veel alfa-golven is daarom goed voor examens, sollicitatiegesprekken, spreekbeurten en andere ‘spannende’ gebeurtenissen.
SMR-golven (12-16 Hz.)
SMR-golven (Senso-Motorisch Ritme golven) geven fysieke rust en sensomotorisch bewustzijn aan. Het wordt wel vergeleken met katten die in de vensterbank liggen te slapen. Ze lijken te slapen, maar zijn zich wel bewust van hun omgeving.
Bèta-golven (16-31 Hz.)
In het dagelijks leven heb je meestal bèta-golven. Je bent actief en op de buitenwereld gericht. Vanuit je onderbewuste ben je omgeving aan het scannen op zoek naar gevaar. Je ego heeft het druk. Bij stress en spanning produceer je extra veel bèta-golven. Het zet je survivalmechanisme op scherp. Het zorgt er voor dat je snel kunt reageren en snel problemen op kunt lossen. Je geheugen werkt echter minder goed.
Gamma-golven (>32 Hz.)
Gamma-golven zijn de overtreffende trap van bèta-golven: je gaat volledig in combat-modus. Vechten of vluchten. Al je zintuigen staan aan, met name je visuele systemen. Je bent je zeer bewust van je omgeving. Je bent gespannen en vaak angstig. Deze toestand ontstaat ook wanneer je onder hoge druk staat, wanneer je een topprestatie moet leveren. Voor een zaal met 150 mensen, of als je een moeilijke vraag krijgt tijdens een belangrijke vergadering.
Je hebt nooit één soort hersengolven. Ze wisselen elkaar in razendsnel tempo af. Tijdens je slaap bijvoorbeeld heb je delta-golven, maar komen er af en toe gamma-golven tussendoor die even wat informatie van het laatje linksboven naar het kastje rechtsonder herschikt. Of je hebt een droom.
Het is mogelijk de frequentie van je hersengolven te sturen door je minder of minder druk te maken. Door fysieke ontspanning, meditatie of juist mentale inspanning kan je op zoek gaan naar de toestand die je op dat moment nodig hebt. Super handig voor het stimuleren van creativiteit. Even wegmijmeren terwijl je ogen afdwalen over het strand bij het geluid van de golven (die andere golven) in de branding en je briljante idee drijft boven. Dat zou mooi zijn. Maar zo simpel ligt het niet.
Volgende week meer over het afwisselen tussen deze toestanden van je hersenen. Dan leg ik uit dat creativiteit een kwestie is van hard werken.
Groeten,
Frank
Meer over dit onderwerp:
Over nieuwsgierigheid en outside the box denken
Over het nut van creativiteit
Over het stimuleren van je creativiteit
Over technieken om buiten de box te gaan
Over alleen zijn
Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu echt!’. Klik hier voor meer info.
