Het is alweer drie en een half jaar geleden dat ik mijn boek ‘En nu jij!’ publiceerde. Het boek ontstond door een grote berg bestaande blogs aan elkaar te rijgen en te herschrijven. Maar tussen die blogs schreef ik ook allemaal nieuwe tekst, die ik nooit online heb gepubliceerd. Verborgen schatten. Zonde. Tijd om ze te delen. De komende weken elke zondagochtend een nieuw deel. Schrijf je in voor de blogalert om elke nieuwe post direct in je mailbox te ontvangen.
Hoe zet je een stip op een muur?
Je wil verder en hebt het idee dat dit plan je daarbij kan helpen. En je wil hier actief mee aan de slag. Geen plan zonder doel. De stip op de muur. Waar gaan we heen?
Belangrijk is het om je ambitie wat concrete vormen te geven. Je wil verder, maar wil ook iets bereiken. Je wil er niet over twee jaar achter komen dat je best leuke dingen hebt gedaan, maar op een doodlopend zijspoor bent gestrand zonder weg terug.
Iedereen heeft talent. Talent dat je kunt inzetten. Voor de maatschappij als geheel, maar laten we eens beginnen met onszelf. Een inkomen, natuurlijk. Uitdaging, voldoening en ontplooiing daar bovenop. Maar wat is dan je talent? Waarmee kan jij het verschil maken? Wat vind je nou echt leuk?
Leuk. Beetje een lullig woord eigenlijk. “De kat van de buren is leuk,” zegt een collega van mij altijd. Toch is het belangrijk dat je je werk leuk vindt. Lol, plezier, maakt niet uit hoe je het noemt. Als je je werk leuk vindt, voelt het minder als werk. Als je lol hebt, zet je je meer in, bereik je meer, heb je weer meer lol, enzovoorts. Dat straal je uit, dat wordt gezien, dan krijg je meer kansen, ga zo maar door. Vaak is dat wat je leuk vindt, ook iets waar je goed in bent.
Erachter komen wat je zelf leuk vindt, is lastiger dan het lijkt. Vaak is dat wat je zegt dat je leuk vindt, helemaal niet datgene wat je intrinsiek ook echt je bed uit duwt ’s ochtends.
Sommige volgers van hoogleraar Ap Dijksterhuis[i] menen dat je niet zelf bepaalt wat je leuk vindt, maar dat je onbewuste dat voor je doet. Ik vind dat tenminste een aantal van deze volgers doorslaan door te zeggen dat je ‘naar je onbewuste moet luisteren’, dat ‘je onbewuste slimmer is dan jij’. Alsof jij je onbewuste niet zou zijn.
Neurowetenschapper Steve Fleming weerlegt de stellingen van Dijksterhuis tot op zekere hoogte. Hij stelt dat je ook schuldig kunt zijn aan ‘onbewuste’ acties. Ook al doe je iets tijdens het slaapwandelen, je doet het toch zelf.
Feit is wel dat wat je zegt niet werkelijk je mening hoeft te zijn. Wat je zegt, zeker als je dat niet in de spiegel, maar tegen iemand anders doet, is iets dat binnen een context moet passen. Dat moet een naam hebben. Vaak moet het ook nog logisch zijn. En vaak wil je ook nog rolvast zijn. Jouw ontwikkeldoelstellingen moeten wel aansluiten op die van vorig jaar. Hoe meer je analytisch bent ingesteld en hoe meer je met de wereld om je heen bezig bent, hoe minder je je doelstellingen aan laat sluiten bij je werkelijke motivatie.
Lekker dan. Zit je daar met je POP[ii] in je hand. Klopt het wel wat daar staat? Misschien.
Praten helpt. Wel met mensen die vragen durven te stellen. Die open vragen stellen. Vaak alleen maar ‘Waarom?’ In zo’n gesprek kan het voorkomen dat je jezelf dingen hoort zeggen die je van jezelf niet verwacht had. Je praat er overheen, maar het blijft wel hangen. Pak dat moment later even terug. Schrijf het op. Wat zei je nou eigenlijk? Waarom dan? Praat daar weer over verder.
Prop je ideeën niet teveel in hokjes. Niet in functies. Misschien zijn je doelstellingen wel helemaal niet te vatten in termen die je kent. Of rollen die in jouw omgeving bestaan. Vanuit je onbewuste wil je dingen, vanuit je bewuste probeer je dit in woorden te vatten. En in zinnen. En dan ook nog in een set samenhangende doelstellingen als onderdeel van je loopbaanpad. En dat dan nog vaak geplot op je huidige werkgever.
Dan moet het allemaal wel in elkaar passen. En dat doet het natuurlijk eigenlijk niet. Dus ga je het vanuit je bewuste passend maken. En daarmee kan je best eens een eind van je werkelijke doelstellingen af gaan wijken. En dat heb je dan weer allemaal onbewust gedaan.
Een voorbeeld: Je ziet een vacature. Je klikt erop. Je leest ’m door en onderaan concludeer je dat het totaal zinloos is erop te reageren. Dat je het ook eigenlijk helemaal niet wil.
Maar waarom klikte je er dan op? Op basis waarvan concludeerde je? Is het wel zinloos? Wil je het echt niet?
Nog een: Je praat met iemand op een
verjaardag. Die vertelt over zijn werk. Je raakt geboeid. Je wil dat ook. Maar
je weet dat je dat helemaal niet kan. Dat je daar nooit terecht zal komen.
Wat trok je aan? Kan je daar echt niet komen? Waarom eigenlijk niet?
Laatste dan: Je hoort over een training. Het klinkt interessant. Je wil ’m volgen. Maar hij sluit helemaal niet aan bij je doelstellingen. Het past helemaal niet bij je vakgebied. Je laat het maar voorbijgaan.
Wat was er zo interessant? Kloppen je doelstellingen wel? Is het tijd van vakgebied te veranderen.
In alle drie de gevallen lopen je
bewuste en je onbewuste door elkaar. Je bedenkt dat dingen niet haalbaar zijn,
niet logisch zijn, niet passen in het plaatje. Dat is allemaal bewust. Onbewust
was er wel een reden dat je getriggerd werd. Je was gemotiveerd om iets te gaan
doen.
Zolang je niet door een spin gebeten wordt of een bundel gammastralen tegen het
lijf loopt, zal je het dus zelf moeten gaan uitvinden. Wat is jouw talent? En
hoe wil je het gaan inzetten?
Zoek bij jezelf. Samen met anderen. Telkens een stapje verder. Durf je open te
stellen. Durf buiten logische patronen te denken. Durf te vinden wat je vindt.
Durf te accepteren dat het niet allemaal meteen klopt.
Mij lukt het allemaal nog maar beperkt. En telkens als ik denk dat ik er ben, roep ik weer wat nieuws. Wat nu weer? Wat zeg ik nou? Wat is dat dan? Waarom? Et cetera. Ah, vandaar.
En dan nog eens. Steeds weer een stapje verder. Onderweg wel gewoon lol hebben. Plezier opzoeken. Dat is altijd onbewust en dus meestal goed. Volg je de lol, volg je het juiste pad.
Groeten,
Frank
Deze post is onderdeel van hoofdstuk 1 van ‘En nu jij!’. Hier vind je meer informatie over het boek. Bestel het boek hier direct bij de uitgever, of bijvoorbeeld bij bij bol.com of managementboek. Of stuur me een berichtje, dan verstuur ik ‘m zelf aan je. Of ik kom ‘m brengen.
[i] ‘Het slimme onbewuste’, Ap Dijksterhuis, ISBN 9789035129689.
[ii] Een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) is een set afspraken tussen jou en je leidinggevende over je ontwikkeldoelstellingen en de richting waarin jij je wil ontwikkelen.
