Elke week publiceer ik een nieuwe paragraaf uit ‘En nu jij!’, mijn eerste boek dat ging over persoonlijk leiderschap. Deze week meer over het bijstellen van je doelen als je onderweg bent en het omgaan met de tegenstellingen die je onderweg tegenkomt. Het tweede deel uit hoofdstuk 7.
In de eerste theatershow van Acda en de Munnik ‘Zwerf’on’ uit 1995 gaan Thomas en Paul ‘zwerven’. Een stukje uit hun dialoog. Paul: “Wat is zwerven voor jou precies?” Thomas: “Oké. Zwerven is reizen zonder je einddoel te kennen.” Paul is even stil. Thomas verbetert zichzelf: “Nee, zwerven is reizen zonder je einddoel te hebben zelfs.” Daarmee is ‘het punt’ altijd het heden. Niet een plek in de toekomst.
Zo is het ook met je carrière: je denkt misschien wel dat je weet waar je naar onderweg bent en dat je überhaupt ergens naar onderweg bent (je pensioen?), maar je bent aan het zwerven. Aan het trekken als een nomade.
Zolang je je blik op je wolk scherp houdt en de wolk bijwerkt kom je op de juiste plek. Waar dat dan ook moge zijn. En dat klinkt als een dagtaak, maar dat hoeft het niet te zijn. Het gaat om je achterhoofd en je onderbuik. Als je daar weet wat jouw triggers zijn, maak je als vanzelf de juiste keuzes.
Sommige mensen bereiken de hoogste top van de ladder en ontdekken dan pas dat die tegen de verkeerde muur staat.
Stephen Covey
Kies je reactie op tegenslagen
De tijd loopt door, daar doe je niks aan. Wat gebeurd is, is gebeurd. Daar verander je ook niets meer aan. Het is dus heel erg zonde om negatief te zijn in het heden als reactie op het verleden. Je druk maken over je verleden, doelen die je niet haalde, over wat er misging, over hoe lang het duurde, zorgt er alleen maar voor dat je focus op het verleden blijft liggen, terwijl het enige dat telt ligt in het heden. En daarnaast het interessant houden van het heden door te werken aan je doelen.
Mocht het nou niet allemaal gaan zoals je het gepland had en je komt op plekken waar je helemaal nooit had willen zijn, heb je een aantal opties. Je natuurlijke reactie zal negatief zijn. Heel begrijpelijk en biologisch en neurologisch ook helemaal natuurlijk te verantwoorden. Gelukkig heb je ook een aantal andere opties. Wanneer je de situatie herwaardeert, kun je dezelfde situatie anders beleven.
De eerste en beste optie is natuurlijk de kansen te zien van je mislukking. Is je mislukking niet juist je redding? Moet je je wolk niet bijstellen naar de plek waar je bent gekomen? Is je nieuwe achtertuin niet de oase waar je eigenlijk zou willen zijn? Waarschijnlijk niet, want dan had je eerder in dit hoofdstuk je wolk al bijgesteld.
Je tweede optie is dan de situatie te accepteren. Het is zoals het is. Gedane zaken nemen nou eenmaal geen keer. Je verandert het niet door er lang over te denken. Door de situatie abstract te maken, terug te brengen naar feiten, haal je de emotie eruit en wordt de situatie neutraal. Beschouw de situatie van een afstand en zie dat de individuele feiten op zich helemaal niet erg zijn. Ook kun je ervan leren. Ervoor zorgen dat je het de volgende keer anders doet, zodat je niet nog eens in deze situatie terechtkomt.
Het proberen te controleren van het leven heeft helemaal geen zin. Laat het liever los, zeggen de Chinese filosofen, dan komt het je toe. Volgens Edward Slingerland, hoogleraar Aziatische Wetenschappen en auteur van ‘Proberen niet te proberen’,[i] gaat het er om dat je vooral loslaat. Dat je niet forceert. Iets doet omdat je vindt dat het moet. Of dat je iets doet omdat je het nooit gedaan hebt. Een vorm van ontspanning is dat dingen gewoon mogen zijn zoals ze zijn. Dat je iets wil wat in eerste instantie ‘raar’ lijkt hoort daar ook bij.
De laatste optie is relativeren, maar daar kleeft het risico aan dat je de negativiteit onecht weglacht, zonder dat je echt de onderliggende denkpatronen verandert. Dan verberg je je gevoel en krop je het op. Dit werkt als een tijdbom die uiteindelijk kan opbouwen tot stress.
Een positieve instelling zorgt ervoor dat je angst- en stressniveau dalen. Dit verlaagt je cortisolniveau. Dat is niet alleen een prettig gevoel, maar is ook nog eens gezonder. Goed omgaan met mislukkingen of tegenslagen verhoogt bovendien je zelfvertrouwen.
Onderzoek[ii] van James Gross, hoogleraar psychologie aan Stanford University, heeft aangetoond dat mensen die herwaarderen hoger scoren op optimisme, tevredenheid over hun leven, omgevingsbeheersing en de kwaliteit van hun relaties.
Eén van de belangrijkste redenen dat (overheids)projecten mislukken is dat er niet wordt bijgestuurd. Ze durven niet (LEF!) of weten niet hoe. Of er is al zoveel geïnvesteerd dat er koste wat het kost vastgehouden wordt om er maar een succes van te maken. Soms is het beter om al je plannen weg te gooien. Om wat van je verdiende kruisjes weg te gooien. Want ook al heb je nog zo veel geïnvesteerd, het kan zijn dat je gewoon op de verkeerde lijn zit. En zeker in het geval van tijd, is het mogelijk je investering alsnog terug te winnen. Bijsturen is de enige optie als je niet op de juiste route blijkt te zitten. Laat je doelen los als ze toch niet aan je klavertje vier blijken te voldoen.
Loslaten betekent: je verlies nemen. En dat is niet makkelijk. Zeker niet als je er bijna bent. En al helemaal niet als je net een doel af hebt kunnen strepen, want dat geeft je een shot dopamine. Het voelt even fijn, maar als je op een plek bent waar je niet wil zijn moet je daar niet blijven. Als je jezelf de tijd gunt dit eens te overdenken, zal je inzien dat opgeven de beste keus is. Doorzetten betekent alleen maar dat je nog meer verstrikt raakt in een gevoel van investeren. Daardoor wordt loslaten steeds ingewikkelder.
Het helpt wanneer je stoppen en opgeven niet ziet als falen, maar juist als een overwinning. Een overwinning op jezelf. Het vraagt kracht om verlies te incasseren, te accepteren dat dingen niet altijd gaan zoals je wilde, en je doelen bij te stellen. Nieuwe doelen stellen helpt ook, maar soms zie je die pas als je je oude hebt losgelaten. Als er ergens een deur dichtgaat, gaat er altijd verderop een raam open.
Laat je doelen ook los als het bereiken ervan betekent dat je offers moet maken die je niet wil maken. Als je wel die topbaan kan krijgen, maar je moet een vreselijk aantal uren maken: bijsturen. Of je hebt geen flexibiliteit meer om je hobby uit te oefenen, je hobby die randvoorwaardelijk is voor jouw geluk: bijsturen. Of er komt een verantwoordelijkheid bij kijken waardoor je ’s nachts niet meer kunt slapen: bijsturen. En een baan in het buitenland kan mooi klinken, maar als je je vrienden en familie of toch de Hollandse cultuur niet vaarwel wil zeggen zal je toch echt moeten bijsturen.
Tijd om te ontwaken in de werkelijkheid.[iii] Investeren om de situatie waarin je zit zo te maken dat deze wordt zoals je deze had voorgesteld is verspilde energie.
Als je ergens bent waar je niet blijkt te willen zijn moet je je trots en je status aan de kant zetten. Denk eraan: je bepaalt zelf hoe je omgaat met tegenslagen. Doe niet normaal. Reageren is geen regie en jij hebt de macht. Blijf scherp zodat je je lust, energie en focus gericht houdt op waar je naartoe wil. Het gaat niet om het bereiken van je doelen, maar om het leven van een gelukkig leven.
Hiermee rond ik de blogserie met niet eerder gedeelde teksten uit ‘En nu jij!’ bijna af. Maar eerst nog het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 8. Het laatste hoofdstuk met de laatste stap. Maar is het wel de laatste? Daarover vertel ik je volgende week meer. Wil je deze en andere blogs direct in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor mijn update.
Kan je niet wachten? Het boek is te bestellen in mijn shop. Nog mooier is het natuurlijk om in actie te komen en je in te schrijven voor een webinar of training, of mijn online ontwikkelprogramma ‘En nu Online!‘
Groeten,
Frank
En nu jij! – het boek
Een praktische leidraad om met jezelf aan de slag te gaan. Omdat ik je gun meer lol te hebben deel ik dit met je. Een stappenplan volledig gebaseerd op eigen inzichten en ervaringen, onderbouwd met inzichten en theorie uit de wetenschap.
Meer over tegenslagen en focus
[i] ‘Proberen niet te proberen’, Edward Slingerland, ISBN 9789491845178
[ii] ‘Emotion regulation: affective, cognitive and social consequences’, James Gross, Psychology Magazine 39 no. 3, mei 2002
[iii] Uitspraak van night climber James tegen hoofdpersoon Cuno in ‘De Geluksprofessor’, Patrick van Hees, ISBN 9789491162015
